هلال سرخ

تعریف شوک:

به هرگونه اختلال دستگاه گردش خون، در خون رسانی کافی به بافت ها و سلول های بدن شوک می گویند.

   نکته : عدم خون رسانی کافی آغاز کننده شوک محسوب می شود.

* انواع شوک :

الف- شوک ناشی ازکاهش حجم خون:(هایپوولومیک)

مثال: خون ریزی - اسهال و...

ب- شوک توزیعی:

مثال: عصبی (ضربه به ستون فقرات)- روانی (غش)- حساسیتی- عفونی

ج- شوک قلبی:

مثال:سکته قلبی- انسداد رگ های قلب

نکته: به طور متوسط به ازاء هر 1 کیلو گرم وزن بدن 70 میلی لیتر خون در فرد موجود است.

مکانیزهای جبرانی شوک:

1- تنگ شدن رگ های بدن

2- افزایش تعداد ضربان قلب

3- افزایش تعداد تنفس جهت دفع گازهای زائد

4- افزایش ترشح هورمون آدرنالین توسط غدد فوق کلیوی (جهت تند شدن نبض)

الف- شوک ناشی ازکاهش حجم خون:(هایپوولومیک)

اگر تا 10 درصد حجم خون مصدوم ازدست برود بدنش با مکانیزم های جبرانی قادر به جبران می باشد ولی اگر این حجم خون به حدود 20درصد برسد مصدوم دچار شوک می شود.

از دست رفتن مایعات بدن مثل اسهال، استفراغ، تعریق شدید، پرادراری، گرما زدگی نیزمنجر به کاهش پلاسمای خون می شود.

ب- شوک توزیعی:

درشوک توزیعی، حجم خون درگردش طبیعی بوده ولی به واسطه ترشح مواد شیمیایی، حجم خون کم به نظر می رسد وشامل:

1- شوک عصبی :   که دراثر وارد شدن درد یا تحریک شدید ودرک آن توسط سیستم عصبی رخ می دهد مثل ضربه محکم به ستون فقرات و ...

2- شوک روانی (غش):  که عبارتست از اختلال گذرا و موقتی در خون رسانی به مغز که ممکن است مصدوم برای مدت کوتاهی بیهوش شود.

3- شوک حساسیتی (آنافیلاکتیک):  که در اثر ورود یک ماده حساسیت زا به بدن ایجاد می شود و در عرض چند ثانیه تا چند دقیقه پس از ورود ماده به بدن ممکن است ایجاد شود و اگر درمان نشود منجر به مرگ نیز می شود.

4- شوک عفونی:  که میزان مرگ ومیر در آن حدود 50 درصد است و مهمترین شوک توزیعی محسوب می شود.

ج- شوک قلبی:

     به دنبال آسیب عضله قلب، عمل انقباض قلب با مشکل روبرو شده وبرون ده قلب کاهش می یابد و فشارخون نیز کم می شود.

   نکته: حدود 90درصد  منجر به مرگ می شود.

علائم و نشانه های عمومی شوک:

1- بی قراری و اضطراب

2- سر گیجه، تهوع و استفراغ

3- نبض تند و ضعیف

4- افت فشار خون

5- تشنگی مفرط

6- پوست سرد، مرطوب و رنگ پریده

7- ضعف و بی حالی

8- بی هوشی 

کمک های اولیه در شوک :

در فردی که مجروح شده حتی اگر علائم شوک وجود نداشت بایدکمک های اولیه شوک را انجام دهیم ، زیرا میتواند جلوی بروز شوک را بگیرد.

1-A B C را بررسی نمایید.

2- خونریزی را کنترل کنید.

3- به بیماراکسیژن خالص(100%) بافشار حداکثر6 لیتر در دقیقه بدهید.

4- استخوان های شکسته را آتل بندی کنید.

5- بیمار را در وضعیت پیشگیری از شوک قرار دهید.

6- بیمار را از نظر روانی حمایت نموده و او را آرام کنید.

7- در صورتی که شوک ادامه یافت یا دچار عارضه شد مصدوم را به بیمارستان منتقل کنید.